आयुष्मान भारत योजना ही केंद्र सरकारद्वारे सुरू करण्यात आलेली महत्वाकांक्षी आरोग्य योजना आहे. या योजनेतून देशातील गरीब व दुर्बल घटकांना मोफत आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देण्यात येते. प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PMJAY) हे या योजनेचे एक प्रमुख घटक आहे.
| योजनेचे नाव | प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PMJAY) |
| सुरवात कधी झाली | 23 सप्टेंबर 2018 |
| उद्दिष्ट | आर्थिक दुर्बल घटकांना मोफत आरोग्यसेवा पुरवणे |
| लाभ | कुटुंबाला दरवर्षी 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार सुविधा |
| लाभार्थी कुटुंबांची संख्या | अंदाजे 10 कोटी गरीब आणि दुर्बल कुटुंबे |
| पॅनेल हॉस्पिटल्स | 37,500+ पॅनेल हॉस्पिटल्स देशभर |
| पात्रता | SECC (Socio-Economic Caste Census) आधारित निवड |
| प्रमुख सेवा | 24×7 आपत्कालीन सेवा, ऑपरेशन, औषधोपचार, ICU सुविधा |
| निधी स्रोत | केंद्र आणि राज्य सरकार संयुक्तरित्या खर्च वहन करतात |
आयुष्मान भारत योजनेसाठी अर्ज कसा करावा?
योजनेची वैशिष्ट्ये (Features of the PMJAY)
आरोग्य कवच – ५ लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार:
आयुष्मान भारत योजने अंतर्गत, पात्र कुटुंबांना प्रत्येक वर्षी ५ लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार मिळतात. हा लाभ कुटुंबातील प्रत्येक व्यक्तीसाठी उपलब्ध आहे, ज्यात हॉस्पिटलमध्ये दाखल होणे आणि शस्त्रक्रियेसह विविध उपचारांचा समावेश आहे.
केंद्र आणि राज्य सरकारची भागीदारी:
आयुष्मान भारत योजना केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार यांच्या संयुक्त भागीदारीत राबवली जाते. प्रत्येक राज्यामध्ये या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी स्वतंत्र आरोग्य एजन्सी (SHA) स्थापन करण्यात आली आहे.
निजी आणि सरकारी हॉस्पिटल्सचा समावेश:
या योजनेतून देशभरातील सुमारे २५,००० हून अधिक सरकारी तसेच खाजगी हॉस्पिटल्सना पॅनेलमध्ये सामावून घेतले गेले आहे, ज्यामुळे उपचारांसाठी निवड करण्याची मोठी सोय उपलब्ध आहे.
कॅशलेस आणि पेपरलेस प्रक्रिया:
आयुष्मान भारत योजनेतून लाभार्थ्यांना उपचार घेण्यासाठी कॅशलेस सेवा दिली जाते. रुग्णालयात दाखल झाल्यावर कोणतेही पैसे भरावे लागत नाहीत, आणि संपूर्ण प्रक्रिया पेपरलेस असून तेवढीच सोपी आहे.
आरोग्य सेवांचा विस्तृत समावेश:
आयुष्मान भारत योजनेमध्ये विविध प्रकारच्या आरोग्य सेवांचा समावेश आहे. यात शस्त्रक्रिया, कर्करोग उपचार, हृदयरोग, गुडघे प्रत्यारोपण, डायलिसिस इत्यादी उपचार मोफत दिले जातात.
लाभार्थ्यांसाठी डिजिटल हेल्थ कार्ड:
PMJAY योजनेतील लाभार्थ्यांना एक विशेष डिजिटल हेल्थ कार्ड (आयुष्मान कार्ड) दिले जाते. या कार्डाच्या मदतीने रुग्णालयात त्यांच्या आरोग्य सेवांचा लाभ घेता येतो. कार्डवर QR कोड असतो, ज्यामुळे त्यांची संपूर्ण आरोग्य माहिती त्वरित उपलब्ध होते.
संपूर्ण भारतभरातील सेवा:
लाभार्थी कुठल्याही राज्यातील किंवा शहरातील पॅनेलमध्ये समाविष्ट असलेल्या हॉस्पिटलमध्ये उपचार घेऊ शकतो. यामुळे गावाबाहेरील रुग्णालयातही मोफत उपचार मिळू शकतात.
ग्रामीण आणि शहरी गरीब कुटुंबांचा समावेश:
आयुष्मान भारत योजनेत ग्रामीण आणि शहरी गरीब कुटुंबांसाठी वेगवेगळे निकष ठेवले आहेत. ग्रामीण भागातील बेघर, भटक्या जमाती, मजूर कुटुंबे, विधवा महिलांसह इतर दुर्बल घटकांचा समावेश आहे. शहरी भागातही साधारणपणे कामगार आणि छोटे व्यवसाय करणाऱ्या गरीब व्यक्तींना योजनेचा लाभ मिळतो.
आजारांचे आणि उपचारांचे विस्तृत नेटवर्क:
योजनेत सुमारे १,३९३ पेक्षा अधिक आजारांवर मोफत उपचार दिले जातात. यात कर्करोग, हृदयविकार, किडनीचे आजार, नेत्रविकार, स्त्रीरोग शस्त्रक्रिया यांचा समावेश आहे.
संपर्क आणि तक्रार निवारण प्रणाली:
आयुष्मान भारत योजने अंतर्गत एक संपर्क केंद्र आणि तक्रार निवारण प्रणाली आहे. लाभार्थी टोल-फ्री क्रमांकावर (14555) संपर्क साधून माहिती किंवा तक्रारी नोंदवू शकतात.
आयुष्मान भारत योजनेची पात्रता (Eligibility criteria of PMJAY)
आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PMJAY) ही विशेषतः गरीब आणि दुर्बल घटकांसाठी आरोग्य सुविधा पुरवणारी योजना आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही विशिष्ट निकषांची पूर्तता होणे आवश्यक आहे. योजना ग्रामीण आणि शहरी भागातील कुटुंबांसाठी वेगवेगळ्या आधारावर पात्रता ठरवते.
ग्रामीण भागातील पात्रता निकष:
ग्रामीण भागात, आर्थिक आणि सामाजिक स्तरावर सर्वाधिक दुर्बल घटकांना या योजनेचा लाभ मिळू शकतो. खालील गटातील कुटुंबांना प्राथमिकता दिली जाते:
- बेघर कुटुंबे:
ज्यांचे स्वतःचे घर नाही, ते या योजनेचे लाभार्थी असू शकतात.
- कामगार आणि दिवसंदिवस वेगवेगळ्या कामांवर अवलंबून असलेले लोक:
ज्यांना स्थिर रोजगार नाही, ते देखील या योजनेसाठी पात्र ठरतात.
- विधवा किंवा महिला प्रमुख असलेल्या कुटुंबे:
ज्या कुटुंबाचे प्रमुख पुरुष नसून महिला आहेत.
- अपंग किंवा अक्षम व्यक्ती असलेली कुटुंबे:
ज्या कुटुंबात अपंग व्यक्ती आहे.
- एससी/एसटी कुटुंबे:
अनुसूचित जाती किंवा अनुसूचित जमातीमध्ये मोडणारी कुटुंबे या योजनेसाठी पात्र असतात.
- मजुरीवर अवलंबून असलेले कुटुंबे:
ज्यांची उपजीविका केवळ मोलमजुरीवर अवलंबून आहे.
शहरी भागातील पात्रता निकष:
शहरी भागात काही विशिष्ट व्यवसायांमध्ये कार्यरत लोकांना या योजनेत समाविष्ट केले जाते. यामध्ये खालील गटांचा समावेश होतो:
- हातगाडी चालवणारे, रिक्षा किंवा इतर छोटे वाहनचालक:
हातगाडीवर व्यवसाय करणारे किंवा रिक्षा चालवणारे लोक.
- फेरीवाले आणि कचरा गोळा करणारे लोक:
ज्यांचा उपजीविकेचा स्रोत कचरा गोळा करणे किंवा छोट्या व्यापारात असतो.
- घरी काम करणारे मजूर किंवा नोकर:
घरोघरी काम करणारे किंवा मजुरी करणारे लोक.
- शिवणकाम किंवा छोटी कारागिरी करणारे:
छोट्या कारागिरीत किंवा शिवणकामात कार्यरत लोक.
- हातमागावर काम करणारे:
हातमागावर काम करणाऱ्या व्यावसायिकांसाठीही ही योजना लागू आहे.
सामाजिक-आर्थिक जात गणना (SECC) डेटा आधारित पात्रता:
PMJAY या योजनेसाठी पात्रता ठरवण्यासाठी SECC 2011 चा डेटा वापरला जातो. हा डेटा देशातील कुटुंबांच्या आर्थिक आणि सामाजिक स्थितीचे मूल्यांकन करतो. योजनेचा उद्देश सर्वात दुर्बल कुटुंबांपर्यंत पोहोचणे आहे, म्हणून SECC डेटाच्या आधारावर योग्य कुटुंबांची निवड केली जाते.
ओळखपत्र आणि आवश्यक कागदपत्रे (Identity card and required documents PMJAY)
- आधार कार्ड:
आधार कार्ड हे ओळखपत्र म्हणून आवश्यक आहे.
- राशन कार्ड किंवा इतर सरकारी दस्तऐवज:
कुटुंबाच्या सदस्यांची ओळख पटवण्यासाठी राशन कार्ड किंवा इतर ओळखपत्राची आवश्यकता असते.
- एसईसीसी यादीत नाव:
संबंधित कुटुंबाचे नाव SECC यादीत असणे आवश्यक आहे.
पात्रता तपासण्यासाठी प्रक्रिया (Process to check Eligibility for PMJAY)
- आयुष्मान भारत योजना पोर्टलद्वारे:
https://pmjay.gov.in या वेबसाइटवर जाऊन आपले नाव तपासता येते.
- आरोग्य मित्र केंद्र:
नजीकच्या आयुष्मान मित्र केंद्रावर जाऊन देखील पात्रता तपासता येते. या केंद्रांवरून कुटुंबाला योजनेंतर्गत लाभ घेण्यासाठी मार्गदर्शन मिळू शकते.
पात्र नसलेले लोक (Non Eligible for PMJAY)
काही गट या योजनेसाठी पात्र नाहीत:
पक्क्या नोकरीत असणारे सरकारी किंवा खासगी क्षेत्रातील कर्मचारी.
नियमित पगार असलेले लोक.
- ज्यांच्याकडे स्वतःचे पक्के घर, गाडी, ट्रॅक्टर किंवा जमीन असते.
आयुष्मान भारत योजनेसाठी अर्ज कसा करावा? (How to Apply for PMJAY)
१. पात्रतेची तपासणी:
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी प्रथम आपली पात्रता तपासणे आवश्यक आहे. पात्रता जाणून घेण्यासाठी खालील पद्धतींचा वापर करता येईल:
- आयुष्मान भारत योजनेची अधिकृत वेबसाइट (https://pmjay.gov.in):
या वेबसाइटवर जाऊन “Am I Eligible” या पर्यायावर क्लिक करून आपला मोबाइल नंबर वापरून पात्रता तपासता येईल.
- हेल्पलाइन क्रमांकावर कॉल:
आयुष्मान भारत योजनेचा टोल-फ्री क्रमांक 14555 किंवा 1800-111-565 वर कॉल करून पात्रतेची माहिती मिळवू शकता.
- नजीकच्या CSC केंद्रावर भेट:
तुम्ही जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) मध्ये जाऊन पात्रता तपासू शकता.
२. आवश्यक कागदपत्रे:
अर्ज करताना खालील कागदपत्रे आवश्यक असतात:
- आधार कार्ड किंवा ओळखपत्र
- बँक खाते क्रमांक
- ओळख पटवणारे कोणतेही दस्तऐवज (उदा. राशन कार्ड, निवडणूक ओळखपत्र इ.)
३. नोंदणी कशी करायची?
आयुष्मान भारत योजनेत नोंदणी करण्यासाठी दोन मुख्य पद्धती आहेत:
- ऑनलाइन नोंदणी:
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया सध्या थेट सर्वांसाठी उपलब्ध नाही. पात्रता तपासण्यासाठी व अधिक माहितीसाठी अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या किंवा वरील हेल्पलाइन क्रमांकांवर कॉल करा.
- केंद्र व हॉस्पिटलमधून नोंदणी:
नजीकच्या आयुष्मान भारत योजनेच्या पॅनेल हॉस्पिटल किंवा कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) वर जाऊन तुम्ही अर्ज करू शकता.
या केंद्रात तुमची माहिती व पात्रता तपासली जाईल. कागदपत्रांचे प्रमाणीकरण झाल्यानंतर, नोंदणी पूर्ण केली जाईल.
- नोंदणी झाल्यानंतर, तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ घेता येईल.
४. लाभ कसा मिळवायचा?
एकदा तुम्ही नोंदणी केली की खालीलप्रमाणे योजनेचा लाभ घेऊ शकता:
तुम्हाला आणि तुमच्या कुटुंबाला दरवर्षी ५ लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार मिळतील.
तुमच्या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी, पात्र हॉस्पिटलमध्ये दाखल होताना तुमचे आयुष्मान भारत कार्ड किंवा आधार कार्ड दाखवावे लागेल.
- उपचार खर्च थेट सरकारकडून संबंधित हॉस्पिटलला दिला जाईल. त्यामुळे तुम्हाला कोणतेही पैसे द्यावे लागणार नाहीत.
अर्ज प्रक्रियेतील काही महत्त्वाचे मुद्दे:
पात्रतेसाठी एसईसीसी (SECC) डेटा वापरला जातो.
कोणत्याही प्रीमियमची गरज नाही; ही योजना पूर्णपणे मोफत आहे.
- अर्ज प्रक्रियेसाठी कोणतेही शुल्क आकारले जात नाही.
योजनेचा उद्देश (Objectives of PMJAY)
- सर्वांसाठी आरोग्य सेवा (युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज):
आयुष्मान भारत योजनेचा प्रमुख उद्देश म्हणजे सर्व नागरिकांना दर्जेदार आणि परवडणाऱ्या आरोग्यसेवा पुरविणे. गरीब आणि दुर्बल घटकांना मोठ्या आर्थिक भाराशिवाय उपचार घेता यावेत हा यामागचा मुख्य हेतू आहे.
- आर्थिक सुरक्षा:
PMJAY योजनेमुळे कुटुंबांना ५ लाख रुपयांपर्यंतचा मोफत आरोग्य विमा मिळतो, ज्यामुळे आर्थिक दुर्बल कुटुंबांना मोठ्या आजारांसाठी हॉस्पिटलमध्ये उपचार घेणे शक्य होते. आरोग्य खर्चामुळे कुटुंब आर्थिक संकटात येऊ नये हा या योजनेचा प्राथमिक उद्देश आहे.
- आरोग्य सेवा सक्षमीकरण:
PMJAY योजनेचा आणखी एक उद्देश म्हणजे संपूर्ण देशातील आरोग्य सेवा केंद्रांना बळकट करणे. प्राथमिक, माध्यमिक, आणि तृतीयक आरोग्यसेवा यांचा दर्जा वाढविणे, विशेषत: ग्रामीण आणि दूरच्या भागांमध्ये आरोग्य सेवांचा पोहोच वाढवणे हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे.
- गरीब आणि दुर्बल घटकांना संरक्षण:
PMJAY योजनेद्वारे सामाजिक-आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल असलेल्या कुटुंबांना आरोग्य कवच पुरवले जाते. यामध्ये एसईसीसी (Socio-Economic Caste Census) आधारे निवडलेले कुटुंब सहभागी होतात, ज्यांना आरोग्यसेवेच्या बाबतीत अतिरिक्त सहकार्याची गरज असते.
- महिलांचे आरोग्य आणि कल्याण:
महिलांच्या आरोग्यावर विशेष लक्ष दिले गेले आहे. प्रसूती संबंधित उपचार, नवजात बालकांची काळजी, स्त्री आरोग्यविषयक आजार यांसाठी मोफत आणि दर्जेदार सेवा दिली जाते. यामुळे कुटुंबातील महिलांना आरोग्याच्या समस्यांना सामोरे जाताना आर्थिक आणि मानसिक आधार मिळतो.
- प्राथमिक आरोग्य केंद्रांचे सक्षमीकरण:
PMJAY योजनेअंतर्गत देशभरातील १,५०,००० आरोग्य केंद्रे सक्षमीकरणाच्या माध्यमातून प्राथमिक आरोग्य सेवा पुरवण्याचे उद्दिष्ट आहे. येथे मोफत औषधे, निदान सुविधा आणि आवश्यक उपचार उपलब्ध आहेत.
- आरोग्य सेवा डिजिटलायझेशन:
आयुष्मान भारत योजनेचा एक उद्देश म्हणजे आरोग्य सेवा डिजिटल माध्यमातून अधिक सुलभ करणे. डिजिटल हेल्थ कार्ड आणि ऑनलाइन नोंदणीद्वारे नागरिकांना आरोग्य सेवांचा फायदा अधिक सोपा आणि जलद मिळवता येतो.
आयुष्मान भारत योजनेचे फायदे (Benefits of PMJAY)
आयुष्मान भारत योजना ही भारतातील आरोग्यसेवा क्षेत्रात क्रांतिकारी ठरलेली योजना आहे. या योजनेचा उद्देश आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल आणि गरीब कुटुंबांना मोफत आरोग्यसेवा प्रदान करणे आहे. या योजनेद्वारे विविध प्रकारचे फायदे मिळतात, ज्यामुळे समाजातील दुर्बल घटकांना मोठा दिलासा मिळतो.
१. आर्थिक संरक्षण
आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत, प्रत्येक पात्र कुटुंबाला एका वर्षात ५ लाख रुपयांपर्यंत मोफत आरोग्य सेवा मिळते. यामुळे कुटुंबांना मोठ्या हॉस्पिटल खर्चाचा आर्थिक ताण येत नाही आणि त्यांचे आरोग्य रक्षण होऊ शकते. आरोग्याच्या गंभीर समस्या, जसे की हार्ट सर्जरी, कॅन्सर, किडनी ट्रान्सप्लांट यासारख्या उपचारांचा खर्च या योजनेतून भागवला जातो.
२. मोफत आणि दर्जेदार आरोग्यसेवा
योजनेअंतर्गत निवडलेल्या पॅनेल हॉस्पिटल्समध्ये मोफत उपचारांची सोय केली जाते. या योजनेत देशभरातील ३७,५०० हून अधिक हॉस्पिटल्सचा समावेश आहे, जेथे दर्जेदार उपचार मिळतात. सरकारी आणि खाजगी दोन्ही प्रकारच्या हॉस्पिटल्समध्ये ही सेवा उपलब्ध आहे, त्यामुळे रुग्णांना चांगले उपचार मिळू शकतात.
३. उपचारांसाठी सर्वसमावेशक पॅकेजेस
या योजनेत १५०० हून अधिक उपचार पॅकेजेसचा समावेश आहे, ज्यामध्ये सामान्य सर्जरीपासून ते गुंतागुंतीच्या ऑपरेशन्सपर्यंत सर्व उपचार मिळू शकतात. यामध्ये हृदयविकार, किडनीविकार, न्यूरोलॉजी, ऑर्थोपेडिक सर्जरी, प्रसूती सेवा यासारख्या विविध विभागांचा समावेश आहे. यामुळे रुग्णांना कोणत्याही प्रकारच्या आजारासाठी उपचार मिळू शकतात.
४. प्राथमिक आणि माध्यमिक आरोग्यसेवेचे सक्षमीकरण
आयुष्मान भारत योजना फक्त मोठ्या हॉस्पिटल्सपुरतीच मर्यादित नाही, तर तिच्या माध्यमातून प्राथमिक आरोग्य केंद्रांचे (Health and Wellness Centers) सक्षमीकरण केले जात आहे. या केंद्रांमध्ये स्थानिक पातळीवर तपासणी, सल्ला आणि प्राथमिक उपचारांची सोय करण्यात येते. त्यामुळे रोगांची लवकर ओळख पटते आणि रुग्णांना गंभीर आजारांपासून वाचवता येते.
५. कागदपत्रांवरील सोपेपणा आणि सहज प्रवेश
योजनेत लाभ घेण्यासाठी रुग्णांना फारशी कागदपत्रे सादर करावी लागत नाहीत. पात्रता निकष ओळखण्यासाठी केवळ आधार कार्ड किंवा निवडणूक ओळखपत्र पुरेसे आहे. तसेच, जवळच्या पॅनेल हॉस्पिटलमध्ये जाण्याची आणि त्याठिकाणी सहज उपचार मिळवण्याची सोय आहे. यामुळे गरिब आणि ग्रामीण भागातील लोकांना सहजपणे उपचार मिळू शकतात.
६. डिजिटल हेल्थ कार्ड
या योजनेत सहभागी झालेल्या कुटुंबांना डिजिटल हेल्थ कार्ड दिले जाते. यामध्ये रुग्णाच्या उपचारांची सर्व माहिती डिजिटल स्वरूपात असते. त्यामुळे भविष्यातील उपचारांमध्ये कोणतीच अडचण येत नाही आणि डॉक्टरांना पूर्वीचे उपचार समजून घेऊन नवीन उपचार ठरवता येतात.
७. संपूर्ण कुटुंबाचा समावेश
आयुष्मान भारत योजनेचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे एकाच कुटुंबातील सर्व सदस्यांचा समावेश असतो. कोणताही कुटुंब सदस्य, वय अथवा लिंग विचारात न घेता, या योजनेतून लाभ घेऊ शकतो. यामुळे संपूर्ण कुटुंब सुरक्षित आरोग्य कवचाखाली येते.
८. ग्रामीण भागांमध्ये उपचारांची सुविधा
आयुष्मान भारत योजना विशेषतः ग्रामीण आणि दुर्गम भागातील नागरिकांसाठी खूप फायदेशीर ठरते. ग्रामीण भागांमध्ये आरोग्य सेवांचे अभाव असतो, परंतु या योजनेच्या माध्यमातून तिथेही दर्जेदार आरोग्यसेवा मिळू शकते. प्राथमिक आरोग्य केंद्रांची सुधारणा झाल्यामुळे दुर्गम भागांमध्येही उपचारांची उपलब्धता वाढली आहे.
९. रोगनिवारण आणि जनजागृती
या योजनेचा एक महत्त्वाचा घटक म्हणजे रोगनिवारण आणि जनजागृती. आरोग्य केंद्रांद्वारे लोकांमध्ये आरोग्यविषयक जागृती केली जाते, जसे की योगा, संतुलित आहार, व्यायाम आणि इतर आरोग्यविषयक सल्ला दिला जातो. यामुळे लोकांना स्वतःची आरोग्य काळजी कशी घ्यावी, हे समजते.
१०. देशाच्या आरोग्य प्रणालीचा विकास
आयुष्मान भारत योजनेमुळे देशाच्या आरोग्य प्रणालीला नवीन बळ मिळाले आहे. योजनेच्या अंमलबजावणीमुळे सरकारी आणि खाजगी हॉस्पिटल्समध्ये सेवा सुधारण्याचे प्रयत्न झाले आहेत. तसेच, आरोग्य क्षेत्रातील तंत्रज्ञानाचा वापर करून उपचारांच्या प्रक्रियेत सुधारणा झाली आहे.
निष्कर्ष (Conclusion of PMJAY)
आयुष्मान भारत योजना ही भारतातील गरीब आणि दुर्बल कुटुंबांसाठी एक महत्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेद्वारे मोठ्या आरोग्य संकटात सापडलेल्या कुटुंबांना आर्थिक सहाय्य मिळून मोफत आणि दर्जेदार उपचारांची सुविधा दिली जाते. आरोग्य सेवांचा तुटवडा असलेल्या भागांत आरोग्य केंद्रांची उभारणी, तसेच वैद्यकीय सेवा सर्वसामान्यांसाठी सुलभ करून देशातील आरोग्य सेवांचे सक्षमीकरण करण्याचे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे. यामुळे देशातील लोकांचे आरोग्य स्थितीत सकारात्मक बदल घडून येईल आणि आरोग्य क्षेत्रात अधिक समानता निर्माण होईल.
आयुष्मान भारत योजना: वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ of PMJAY)
आयुष्मान भारत योजना (PMJAY) कुटुंबासाठी किती विमा रक्कम मिळते?
आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत प्रत्येक पात्र कुटुंबाला वर्षाकाठी ५ लाख रुपयांपर्यंतचे मोफत उपचार मिळू शकतात.
PMJAY योजने अंतर्गत कोणकोणत्या आजारांवर उपचार मिळतात?
योजनेअंतर्गत १५०० हून अधिक प्रक्रियांसाठी उपचार उपलब्ध आहेत. त्यामध्ये हृदयविकार, कर्करोग, किडनी ट्रान्सप्लांट, शस्त्रक्रिया, कोविड-१९ उपचार, मातृत्व सेवा आणि इतर अनेक आजारांचा समावेश आहे.
योजने अंतर्गत रुग्णालयात दाखल होण्यासाठी काय करावे लागेल?
पात्र व्यक्तीने पॅनेलमध्ये असलेल्या रुग्णालयात जाऊन ओळखपत्र दाखवावे लागते.
पात्रता पुष्टी केल्यावर तुमचे मोफत उपचार सुरू होतात.
रुग्णालय तुम्हाला लागणाऱ्या उपचारांची माहिती देऊन त्यानुसार उपचार सुरू करेल.
योजनेचे लाभार्थी कोणत्या प्रकारच्या रुग्णालयांमध्ये उपचार घेऊ शकतात?
योजनेअंतर्गत पॅनेलमध्ये असलेल्या सरकारी तसेच खासगी रुग्णालयांमध्ये उपचार घेता येतात. देशभरात ३७५०० हून अधिक रुग्णालये या योजनेत सहभागी आहेत.
जर तुमचे नाव पात्र लाभार्थी यादीत नसेल, तर तुम्ही अधिकृत वेबसाईटवर किंवा कॉमन सर्विस सेंटरला भेट देऊन तपासणी करू शकता. यादीमध्ये नाव नसल्यास, काही विशिष्ट परिस्थितीत अर्ज प्रक्रिया लागू असू शकते.
योजनेअंतर्गत किती वेळा उपचार मिळवू शकतो?
योजनेतर्गत कुटुंबाला वर्षाकाठी ५ लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार मिळतात. या रकमेच्या मर्यादेत तुम्ही कितीही वेळा उपचार घेऊ शकता.
कोणते उपचार योजनेत समाविष्ट नाहीत?
काही विशिष्ट उपचार किंवा अत्यंत महागडे वैद्यकीय उपकरणे आणि काही निवडक औषधोपचार योजनेत समाविष्ट नाहीत. तुम्ही हॉस्पिटलमध्ये तपासून योजनेअंतर्गत कोणते उपचार मोफत आहेत, हे जाणून घेऊ शकता.
आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ घेण्यासाठी कोणते शुल्क आकारले जाते का?
नाही, आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत कोणतेही शुल्क आकारले जात नाही. पात्र कुटुंबांना संपूर्ण उपचार मोफत मिळतात.
