मिळवा ३००० रुपये महिना | E Shram card Better life 2024

ई-श्रम कार्ड (E shram card) 2024 हे श्रमिकांसाठी केंद्र सरकारद्वारे सुरू केलेले एक महत्वाचे दस्तऐवज आहे. असंघटित क्षेत्रातील कामगारांची नोंदणी करणे, त्यांना सामाजिक सुरक्षा योजना उपलब्ध करून देणे हा या योजनेचा उद्देश आहे. यामुळे कामगारांना विमा संरक्षण, अपघात कवच, आणि इतर सरकारी लाभांचा लाभ घेता येतो. ई-श्रम पोर्टलवर नोंदणी केल्याने कामगारांना वैयक्तिक ओळखपत्र मिळते. हे कार्ड सर्व असंघटित क्षेत्रातील श्रमिकांसाठी लागू आहे. ई-श्रम कार्डधारकांना २ लाख रुपयांपर्यंतचा अपघात विमा कवच मिळतो. या लेखात आपण ई-श्रम कार्ड, त्याची प्रक्रिया, पात्रता, आवश्यक कागदपत्रे, आणि विविध फायद्यांविषयी सविस्तर माहिती पाहू.

ई-श्रम कार्ड काय आहे? (What is E shram card)

ई-श्रम कार्ड (E shram card) हा एक डिजिटल ओळखपत्र आहे, ज्याद्वारे असंघटित क्षेत्रातील कामगारांची माहिती एका ठिकाणी संकलित केली जाते. असंघटित क्षेत्रातील कामगार म्हणजे ते कर्मचारी ज्यांना कोणत्याही औपचारिक कराराशिवाय काम करावे लागते, जसे की बांधकाम कामगार, रिक्षाचालक, घरकामगार, मजूर, छोटे व्यावसायिक, कृषी कामगार इत्यादी.

या उपक्रमाच्या अंतर्गत, भारत सरकारने असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी एक राष्ट्रीय डेटाबेस तयार केले आहे. या डेटाबेसमध्ये नोंदणी केलेल्या कामगारांना ई-श्रम कार्ड दिले जाते, ज्यामध्ये त्यांचे नाव, पत्ता, व्यवसाय, आणि इतर आवश्यक माहिती असते.

ई श्रम कार्ड कसे मिळवावे –>

ई-श्रम कार्डची उद्दिष्टे (Objectives of E shram card)

ई-श्रम कार्डच्या माध्यमातून काही ठळक उद्दिष्टे निश्चित करण्यात आली आहेत:

1. असंघटित क्षेत्रातील कामगारांची ओळख सुनिश्चित करणे.
2. त्यांच्या सामाजिक आणि आर्थिक स्थितीचा अभ्यास करून त्यांना योग्य त्या सरकारी योजनांचा लाभ मिळवून देणे.
3. कामगारांना अपघात विमा, आरोग्य विमा, निवृत्तीचे लाभ, आणि इतर सुविधांचा लाभ देणे.
4. कामगारांसाठी रोजगार संधी निर्माण करणे आणि त्यांना योग्य प्रशिक्षण देणे.

ई-श्रम कार्डची पात्रता (Eligibility of E shram card)

ई-श्रम कार्ड मिळवण्यासाठी खालील अटी पूर्ण असणे आवश्यक आहे:

• अर्जदार हा भारतीय नागरिक असावा.
• अर्जदाराचे वय 16 ते 59 वर्षांच्या दरम्यान असावे.
• अर्जदार असंघटित क्षेत्रात काम करणारा असावा, म्हणजेच तो कोणत्याही शासकीय किंवा खाजगी क्षेत्रात नोकरी करणारा नसावा.
• ज्यांनी आधीपासूनच सरकारकडून असंघटित क्षेत्रासाठी दिलेले अन्य लाभ घेतले नाहीत, ते या योजनेसाठी पात्र असतात.

ई-श्रम कार्डसाठी आवश्यक कागदपत्रे (Important Documents for E shram card)

ई-श्रम कार्डसाठी अर्ज करण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:

1. आधार कार्ड (UIDAI)
2. बँक पासबुक किंवा बँक खात्याचा तपशील
3. वैध मोबाईल क्रमांक (ज्याचा आधारसोबत संलग्न आहे)
4. ओळखपत्र किंवा व्यवसायाची ओळख सांगणारे कागदपत्रे

ई-श्रम कार्ड कसे मिळवावे? (How to Apply for E shram card)

ई-श्रम कार्ड मिळवण्यासाठी खालील पायऱ्या अनुसरा:

ऑनलाईन अर्ज प्रक्रिया (Online Process for E shram card)

1. ई-श्रम पोर्टलला भेट द्या:
   सर्वप्रथम, ई-श्रम पोर्टलच्या अधिकृत संकेतस्थळावर जा.
2. स्वयं नोंदणी करा:
   संकेतस्थळावर स्वतःची नोंदणी करण्यासाठी ‘Self Registration’ या पर्यायावर क्लिक करा.
3. आधार कार्ड आणि मोबाईल नंबर:
   अर्जदाराचा आधार कार्ड व मोबाईल नंबर आवश्यक आहे. मोबाईल नंबर आधारशी लिंक असणे अनिवार्य आहे कारण त्यावर ओटीपी येईल.
4. ओटीपी सत्यापन:
   नोंदणी करताना आधारशी लिंक असलेल्या मोबाईल नंबरवर ओटीपी येईल. तो ओटीपी टाकून सत्यापन पूर्ण करा.
5. वैयक्तिक माहिती भरा:
   नाव, पत्ता, जन्मतारीख, लिंग, व्यवसाय यासह सर्व माहिती अचूकपणे भरा. कुटुंबातील आर्थिक माहिती आणि व्यवसायाचा प्रकारदेखील नमूद करा.
6. बँक खात्याची माहिती द्या:
   अर्जदाराचे बँक खाते क्रमांक व IFSC कोड भरावा. भविष्यातील लाभासाठी बँक माहिती आवश्यक आहे.
7. फोटो अपलोड करा:
   अर्जदाराचा पासपोर्ट आकाराचा फोटो अपलोड करा.
8. अर्ज सबमिट करा:
   सर्व माहिती भरल्यानंतर अर्ज सबमिट करा आणि तुमच्या मोबाइलवर नोंदणी क्रमांक मिळवा.

अर्ज प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर:

• ई-श्रम कार्ड मिळाल्यावर त्यावर 12-अंकी युनिक ओळख क्रमांक (UAN) असतो. हा क्रमांक अर्जदाराच्या ओळखीचे प्रमाणपत्र म्हणून वापरला जाऊ शकतो.
• ई-श्रम कार्ड धारकांना भविष्यातील सरकारच्या योजनांचा लाभ मिळू शकतो, जसे की पेन्शन, विमा, आरोग्य सेवा, शिक्षण यांसारख्या सामाजिक सुरक्षा योजना.

ऑफलाईन अर्ज प्रक्रिया (Offline Process for E shram card)

१. ई-श्रम नोंदणी केंद्र शोधा:

• आपल्या जवळच्या सामान्य सेवा केंद्रावर (CSC) जा. हे केंद्र गावात किंवा शहरात सर्वत्र उपलब्ध आहेत.
• CSC सेंटरच्या माध्यमातून ई-श्रम कार्डसाठी ऑफलाइन अर्ज करता येतो.

२. अर्ज भरा:

• CSC सेंटरवर उपस्थित कर्मचारी तुम्हाला अर्ज भरण्यास मदत करतील.
• अर्जामध्ये तुमचे नाव, वय, व्यवसाय, शिक्षण, मोबाईल क्रमांक, आधार क्रमांक, पत्ता, आणि कौटुंबिक माहिती विचारली जाते.

३. आधार क्रमांक आणि बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण:

• अर्ज करताना तुमचा आधार क्रमांक द्यावा लागतो, त्यासोबत बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण (फिंगरप्रिंट किंवा डोळ्यांचे स्कॅनिंग) आवश्यक आहे.
• यामुळे तुमची ओळख पक्की होते आणि खात्रीने नोंदणी होते.

४. कागदपत्रे आवश्यक:

• आधार कार्ड (ओळखपत्रासाठी).
• मोबाइल क्रमांक (OTP सत्यापनासाठी).
• बँक खाते क्रमांक आणि IFSC कोड (योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी).

५. नोंदणी शुल्क:

• ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी मोफत आहे. जर CSC केंद्रावरून अर्ज करत असाल, तर तुम्हाला काही कमी शुल्क भरावे लागू शकते (जसे ₹२०-₹३०).

६. नोंदणीची पुष्टी आणि कार्ड:

त्यानंतर, ई-श्रम कार्डचे डिजिटल स्वरूप डाउनलोड करण्यासाठी लिंक दिली जाईल. CSC सेंटरवरून देखील ते प्रिंट करून घेऊ शकता.

एकदा नोंदणी पूर्ण झाल्यानंतर, तुम्हाला एसएमएसद्वारे पुष्टी मिळेल.

डाउनलोड ई-श्रम कार्ड (Download E shram card)

1. ई-श्रम पोर्टलला भेट द्या: सर्वप्रथम ई-श्रम पोर्टलच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.
2. ‘रजिस्टर केलेल्या कामगार लॉगिन’ वर क्लिक करा: होमपेजवर “रजिस्टर केलेल्या कामगार लॉगिन” या पर्यायावर क्लिक करा.
3. आधार संलग्न मोबाइल नंबर टाका: तुमचा आधार कार्डसह नोंदणीकृत मोबाइल नंबर प्रविष्ट करा आणि ‘OTP मिळवा’ वर क्लिक करा.
4. OTP तपासा: तुमच्या मोबाइलवर आलेला OTP प्रविष्ट करा आणि तो प्रमाणित करा.
5. ई-श्रम कार्ड पाहा: OTP प्रमाणित झाल्यावर तुमच्या खात्यात लॉगिन होईल. त्यानंतर तुमच्या डॅशबोर्डवर ई-श्रम कार्डचा पर्याय दिसेल.
6. ई-श्रम कार्ड डाउनलोड करा: ‘डाउनलोड ई-श्रम कार्ड’ या पर्यायावर क्लिक करून PDF स्वरूपात ई-श्रम कार्ड डाउनलोड करा. तुम्ही हे कार्ड प्रिंट करू शकता किंवा तुमच्या मोबाईल/लॅपटॉपमध्ये सेव्ह करू शकता.

ई-श्रम कार्डचे फायदे (E shram Card Benefits)

ई-श्रम कार्ड धारकांना विविध फायदे मिळतात:

1. अपघात विमा संरक्षण: ई-श्रम कार्ड असलेल्या व्यक्तींना 2 लाख रुपयांपर्यंत अपघात विमा मिळतो.
2. सरकारी योजनांचा लाभ: ई-श्रम कार्डधारकांना सरकारच्या विविध योजनांचा लाभ मिळतो, जसे की प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना, सामाजिक सुरक्षा योजनांचे लाभ, आरोग्य विमा, पेन्शन योजना, इ.
3. सरकारी मदतीसाठी पात्रता: राष्ट्रीय अपघात विमा योजना, प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना यासारख्या योजनांमधील फायदे प्राप्त करता येतील.
4. कर्ज सुविधा: भविष्यात सरकारी बँकांकडून कर्ज घेण्यासाठी ई-श्रम कार्ड सहाय्यक ठरू शकते.
5. भविष्यातील सामाजिक सुरक्षा योजनांचे लाभ: केंद्र आणि राज्य सरकारच्या विविध सामाजिक सुरक्षा योजना लवकरच ई-श्रम कार्डधारकांना लाभ मिळवून देतील.

अपघात विमा योजना (Accidental Insurance of E shram card)

ई-श्रम कार्डधारकांना सरकारकडून मोफत अपघात विमा मिळतो. या योजनेनुसार, जर कार्डधारकाचा अपघातात मृत्यू झाला किंवा कायमस्वरूपी अपंगत्व आले तर त्याच्या कुटुंबाला 2 लाख रुपये मिळतात. तसेच, अपघातात आंशिक अपंगत्व आल्यास 1 लाख रुपये विमा रक्कम दिली जाते.

ई-श्रम कार्डचे वैशिष्ट्ये (Key Features of E shram card)

1. केंद्रीकृत डेटाबेस: सर्व असंघटित कामगारांची माहिती एकाच ठिकाणी केंद्रीत केली जाते, ज्यामुळे कामगारांना सरकारी योजना मिळवणे सोपे होते.
2. मोफत नोंदणी: या योजनेत नोंदणी मोफत आहे, म्हणजे कोणतेही शुल्क भरावे लागत नाही.
3. सोपी प्रक्रिया: ऑनलाईन आणि ऑफलाईन दोन्ही प्रकारे अर्ज प्रक्रिया उपलब्ध असल्याने सर्वसामान्यांसाठी प्रक्रिया सोपी केली आहे.
4. सुरक्षितता आणि गोपनीयता: कामगारांची माहिती सुरक्षितपणे संकलित केली जाते आणि त्यांचा गैरवापर होऊ देण्यात येत नाही.

भविष्यातील फायदे (Future benefits of E shram card)

ई-श्रम कार्ड असलेल्या कामगारांना भविष्यात खालील लाभ मिळण्याची शक्यता आहे:

1. आरोग्य विमा योजना: ई-श्रम कार्डधारकांना भविष्यातील आरोग्य विमा योजनांचा लाभ मिळू शकतो.
2. निवृत्ती योजना: काही निवृत्ती योजनांचा लाभ देण्यासाठी सरकार प्रयत्नशील आहे.
3. रोजगार संधी: ई-श्रम कार्ड धारकांना भविष्यात रोजगार संधी मिळवून देण्यासाठी सरकार विविध उपाययोजना करत आहे.

निष्कर्ष (Conclusion of E shram card)

ई-श्रम कार्ड हा एक महत्त्वाचा उपक्रम आहे, ज्यामुळे असंघटित कामगारांना आर्थिक सुरक्षितता मिळण्यास मदत होते. या योजनेचा लाभ घेतल्याने कामगारांना अपघात विमा, निवृत्तीचे लाभ, आणि इतर सामाजिक सुरक्षा मिळतात. नोंदणी प्रक्रिया सोपी आणि मोफत असल्यामुळे, असंघटित क्षेत्रातील कामगारांनी लवकरात लवकर या योजनेचा लाभ घ्यावा.

ई-श्रम कार्डधारकांना भविष्यात आणखी अनेक योजना उपलब्ध होणार आहेत, त्यामुळे ही नोंदणी अत्यंत उपयुक्त ठरू शकते.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न